Οι αιτίες της κάμψης τωνκινητοποιήσεων
Θα επιχειρήσουμε ναπεριγράψουμε συνοπτικά τις αιτίες της αμηχανίας και του μουδιάσματος πουφαίνεται να επικρατούν μετά την 5η Μάη, χωρίς να ξεχνάμε ότι πολύ συχνά στηνιστορία, μόλις εκδηλώνεται μία πολύ μεγάλη επίθεση του κεφαλαίου, επικρατεί ένα(προσωρινό) μούδιασμα και μία αμηχανία μέσα στις γραμμές του προλεταριάτου.Αλλά αυτό συμβαίνει στην αρχή. Ήδη βλέπουμε μέσα στον Οκτώβριο τα πρώτα σημάδιαανάκαμψης. Οι απεργίες, οι καταλήψεις και οι διαδηλώσεις αυξάνονται μέρα με τη μέρα. Αλλά είναιδιάσπαρτες και ασυντόνιστες. Ναυτεργάτες, μεταλλεργάτες, συμβασιούχοι ΥΠΠΟ,εργάτες γης στην Ηλεία, εργατοϋπάλληλοι στην Κόρινθο, βιβλιοϋπάλληλοι,εργαζόμενοι στα Ναυπηγεία, στους ΟΤΑ, στην Banquet, στα «Ελληνικά Γράμματα», στο Μετρό, στηνΕΘΕΛ, στον ΟΣΕ, στη ΔΕΗ, μαθητές και φοιτητές έχουν βρεθεί το τελευταίοδιάστημα στους δρόμους του αγώνα, αλλά μεμονωμένα και σε διαφορετικές χρονικέςστιγμές.
· Πρώτα- πρώτα το γεγονός των 3 νεκρών της Μarfin της 5ης Μάη καθήλωσε προς στιγμή τη διάδοσηκαι διάχυση των συγκρουσιακών διαθέσεων και προκάλεσε ένα ξαφνικό πάγωμα.Αν δεν υπήρχε το γεγονός των 3 νεκρών,οι κινητοποιήσεις θα κλιμακώνονταν και θα διαρκούσαν πολλές ώρες και ίσως μερικά 24ωρα. Από πολλέςπλευρές ακουγόταν ότι η ηγεσία της ΓΣΣΕ πιεσμένη από το μαζικό κίνημα δε θαμπορούσε ν’ αποφύγει την παράταση της απεργίας. Η ιστορία του εργατικού κινήματος δείχνει ότι ηδυναμική μίας μαζικής κινητοποίησης και οι απρόβλεπτες διαστάσεις πουενδεχομένως μπορεί να πάρει, καθορίζονται μέσα σε λίγες ώρες από πολλούς αστάθμητους παράγοντες. Έναγεγονός μπορεί να πυροδοτήσει μαζικό ξέσπασμα, αλλά αντίστοιχα ένα άλλο μπορείνα προκαλέσει αφοπλιστική αμηχανία.
· Με την τρομοκρατία του «Δημόσιουχρέους» και την απειλή της «οικονομικής κατάρρευσης του κράτους» κυβέρνηση,αντιπολίτευση, ΕΕ και ΜΜΕ καλλιέργησαν έναν υπόκωφο κοινωνικό φόβο καιπροκάλεσαν ένα γενικευμένο σοκ. Μεθόδευσαν την προσφυγή στο μηχανισμό στήριξηςτης ΕΕ και στο ΔΝΤ. Με ευτελή πατριωτικά κηρύγματα επί μήνες δαιμονοποιούσανκάθε εργατική κινητοποίηση ως υπονόμευση της δήθεν πανεθνικής προσπάθειας γιαοικονομική ανάκαμψη. Πέτυχαν, έτσι, να επιβάλουν στον πληθυσμό ένα παραλυτικόαίσθημα απέναντι στις δυνάμεις που τοναπειλούν. Επικράτησε σεμεγάλο βαθμό ο φόβος όχι μόνο για τα κεκτημένα, αλλά για την επερχόμενη γενικήκαταστροφή και το χάος που θα ακολουθήσουν, αν το τραπεζικό σύστημα και τοκράτος κηρύξουν... «πτώχευση». Η αναδιάρθρωση των εργασιακώνσχέσεων και του μεταπολεμικού κράτουςπρόνοιας έγινε εν μέρει αποδεκτή ως το μοναδικό ανάχωμα προς το επερχόμενοχάος. Ας θυμηθούμε τον ΡαούλΒάνεγκεμ: «Δεν ξέρω κανέναν άνθρωπο που δε γαντζώνεται απ’ αυτό τον κόσμο σαν ναείναι ό,τι πολυτιμότερο έχει». H επίθεση του κράτους και του κεφαλαίου δεγίνεται σε μεμονωμένους εργασιακούς χώρους και στον άμεσο μισθό μόνο. Πρόκειταιγια μια συνολική επίθεση στον έμμεσο, κοινωνικό μισθό, στο πεδίο της κοινωνικής αναπαραγωγής, δηλαδή στουςτομείς εκείνους που αναπαράγεται το εμπόρευμα εργατική δύναμη (εκπαίδευση,υγεία, μεταφορές, κοινωνική ασφάλιση). Με το φόβητρο της «κρίσης του χρέους»και τη «χρεοκοπία», το κράτος επιδιώκει την απόσπαση όλο και περισσότερηςεργασίας με όλο και λιγότερες παροχές μειώνοντας δραστικά τις κοινωνικέςδαπάνες και μετακυλίοντας όλο και περισσότερο το κόστος αναπαραγωγής μας σε μαςτους ίδιους.
· Ένας ακόμα σημαντικός παράγοντας πουεπηρεάζει αρνητικά την ανάπτυξη του κινήματος είναι ο διαχωρισμός των προλετάριων. Η νέα λεηλασία των εργασιακώνδικαιωμάτων και του εισοδήματος που επιβάλλει το κεφάλαιο δεν ενοποιεί τουςπρολετάριους, αλλά αντίθετα αναπαράγει και ενισχύει τους διαχωρισμούς μέσα στιςγραμμές τους. Το πάγωμα και η μείωση των μισθών στο δημόσιο συνοδεύεται από τησυμπίεση των μισθών και την κατάργηση των συμβάσεων στον ιδιωτικό τομέα. Ταεπιδόματα ανεργίας περιορίζονται δραστικά και απειλούνται με πλήρη κατάργηση. Ηψαλίδα μεταξύ των δήθεν «προνομιούχων» δημοσίων υπαλλήλων, των μισθωτών τουιδιωτικού τομέα, των μισοαπασχολούμενων και των ανέργων παραμένει καιενισχύεται. Δεν πιέζονται μόνο οι δήθεν «προνομιούχοι», έτσι ώστε ναεξομοιωθούν με τους κατώτερα αμειβόμενους. Πιέζονται όλοι προς τα κάτω. Επίσης, οι διαχωρισμοί ενισχύονται μέσω του εντεινόμενου κατακερματισμού των εργασιακών σχέσεων σεκάθε χώρο δουλειάς. Οι διαφορές παλιών-νέων-νεότερων επιδεινώνονται. Οινεότεροι είναι ελαστικά εργαζόμενοι μισοαπασχολούμενοι, προσωρινοί ή ακόμα καιάμισθοι για μεγάλο χρονικό διάστημα, όπως οι αναπληρωτές εκπαιδευτικοί μέσωΕΣΠΑ.
· Ένα μεγάλο μέρος μισθωτών έγινε τατελευταία 15 χρόνια αποδέκτης τραπεζικών δανείων πάσης φύσεως και παγιδεύτηκε έτσι σε ένα διαρκές τρέξιμογια να καλύψει την εκάστοτε δόση. Όμως η θηλειά των δανείων υπήρχε και ότανξέσπασε η πολυήμερη απεργία στην εκπαίδευση για τα 1400 ευρώ, δηλ. πριν 4χρόνια. Τότε όμως υπήρχαν προσδοκίες για ουσιαστική βελτίωση του εισοδήματος. Τώρααυτή η προσδοκία έχει εξαφανισθεί γιατί οιμισθωτοί, χρήστες της τραπεζικήςπίστωσης, υπέκυψαν στην καπιταλιστική προπαγάνδα και εσωτερίκευσαν τιςενοχές για το χρέος. Στην περίοδο της κρίσης υπερσυσσώρευσης του κεφάλαιου (πουδιανύουμε), οι καπιταλιστές, μέσω της πολιτικής του δημόσιου χρέους, επινοούνάλλους τρόπους έντασης της εκμετάλλευσης.Ενώ σε περιόδους καπιταλιστικής ανάπτυξης αυξάνεται ο ιδιωτικός δανεισμός,σε περιόδους κρίσης αυξάνεται ο δημόσιος, άρα το «χρέος». Η επένδυση σε κρατικά ομόλογα εξασφαλίζει σίγουρα κέρδη πουαποσπώνται από τη φορολόγηση των μισθωτών. Επομένως, το δημόσιο χρέος είναιβοήθεια προς το ιδιωτικό κεφάλαιο και πρέπει να συνυπολογίζεται στα κέρδη του.Είναι μοχλός συσσώρευσης κεφαλαίου με μορφή τόκων. Είναι όμως ταυτόχρονα καιμοχλός ταξικής τρομοκρατίας και πειθάρχησης. Γιατί μέσω του δημόσιου χρέους οικυβερνήσεις επιχειρούν να νομιμοποιήσουν τις μειώσεις του άμεσου και έμμεσουμισθού και να χαλιναγωγήσουν τις ταξικές συγκρούσεις και τις προλεταριακέςεπιθυμίες και προσδοκίες.
· Ίσως ένας ακόμα παράγοντας της κάμψης του κινήματος είναι μία «λανθασμένη εκτίμηση» που επικράτησε στουςσυνδικαλιστές της βάσης. Ότανδημοσιοποιήθηκε το πρόγραμμα σταθερότητας, οι αγωνιστές συνδικαλιστές της βάσηςανήγγειλαν μια μακρά περίοδο αγώνων, ενώ η κυβέρνηση ετοιμαζόταν να τασαρώσει όλα με συνοπτικές διαδικασίες. Αυτή η «λανθασμένη εκτίμηση» έχειφυσικά βαθύτερες ρίζες. Οφείλεται στον κομφορμισμό των συνδικαλιστών της βάσης.Βολεύονται με τη συνηθισμένη ρουτινιάρικη δουλειά μέσα στους εργαζόμενους(ζύμωση, κλαδικές απεργίες, αφίσες, προκηρύξεις, εκλογές στα σωματεία...)και δυσκολεύονται να παραδεχτούν ότιαυτά τα εργαλεία έχουν πια πολύ μικρή αποτελεσματικότητα. Οι εργαζόμενοι από την άλλη, τροφοδοτούν τον κομφορμισμό τωναγωνιστών συνδικαλιστών λόγω τηςπιεστικής καθημερινότητας που τους παγιδεύει. Αφήνουν τους «ειδικούς», τους «έμπειρους», τους«αγωνιστές» να οργανώσουν την αντίσταση και αφοσιώνονται στα ιδιωτικά τους προβλήματα. Επί πλέον, καταφεύγουν συχνά σε ατομικές «λύσεις», τροφοδοτώνταςτο παλιό γνωστό σύστημα πελατειακών κομματικοσυνδικαλιστικών σχέσεων.
· Αφήνουμε για το τέλος την απόδοσηευθυνών στη συνδικαλιστική γραφειοκρατία. Ας θυμηθούμε τι έγινε το 2001 με τις 24ωρεςαπεργίες για το ασφαλιστικό νομοσχέδιο του Γιαννίτση. Ο πρωτογενής απεργιακόςαναβρασμός που εκδηλώθηκε τότε ξεπέρασε κάθε πρόβλεψη και ανάγκασε την κυβέρνηση σε αναδίπλωση. Κι όμως, ήταν μόνοδύο 24ωρες απεργίες της ΓΣΕΕ χωρίς καμία προετοιμασία, χωρίς απεργιακέςφρουρές, χωρίς διαδικασίες βάσης, χωρίς επαναστατικές διεκδικήσεις, χωρίςαντισυμβατικές μορφές οργάνωσης καιπάλης. Φυσικά η απροθυμία τωνσυνδικαλιστών ηγετών να οργανώσουν με διαδικασίες βάσης και απεργιακέςεπιτροπές τις 8 φετεινές επαναλαμβόμενες 24ωρες απεργίες, που αποφάσισαν μέσαστα γραφεία τους, υπονόμευσαν (όπως πάντα) την επιτυχία των απεργιών αυτών.Αλλά η (προσωρινή) κάμψη που παρουσιάζει το κίνημα δε σχετίζεται κυρίως με αυτήτην υπονομευτική απροθυμία τηςσυνδικαλιστικής ηγεσίας. Σχετίζεται μάλλον με το γεγονός ότι η συστημική κρίση δεν μπορεί νααντιμετωπισθεί με συνδικαλιστικούς όρους.
Τα όρια του συνδικαλισμού
Οι συνδικαλιστικοί αγώνες, επιδιώκουν ναβελτιώσουν τους όρους αναπαραγωγής της εργατικής δύναμης εντός τηςκαπιταλιστικής σχέσης. Οι συνδικαλιστικές διεκδικήσεις γίνονται αυτοσκοπός αντίνα προωθούν τη συνολική σύγκρουση τάξης ενάντια σε τάξη. Οι διαπραγματεύσειςτων συνδικάτων με τους εργοδότες και το κράτος αναπαράγουν τους διαχωρισμούςμέσα στις γραμμές των εργαζομένων, μισοαπασχολούμενων, ανέργων και συντηρούντις εκμεταλλευτικές σχέσεις.
Ωστόσοπρέπει να παραδεχτούμε ότι στη μέχρι σήμερα ιστορική φάση του καπιταλισμού, οισυνδικαλιστικοί αγώνες κατάφεραν να αποσπάσουν βελτιώσεις του μισθού, τηςσύνταξης και των κοινωνικών παροχών. Παρά τα εμπόδια που έβαζε η συνδικαλιστικήγραφειοκρατία, η ταξική πάλη πέτυχε μία σημαντική βελτίωση των όρωναναπαραγωγής της εργατικής δύναμης. Η εμφάνιση όμως της νέας βαθιάςκαπιταλιστικής κρίσης καταστρέφει την υπάρχουσα ισορροπία. Η νέα λεηλασία των εργασιακώνδικαιωμάτων και του εισοδήματος που επιχειρεί το κεφάλαιο (από την αρχή του2010) διαλύουν την υπάρχουσα ταξική συνθήκη και απονομιμοποιούν τους θεσμούςστο σύνολό τους. Τα υπάρχοντα συνδικάτα αποδεικνύονται προς το παρόν ανίκανα ναυπερασπίσουν το μισθό και τη σύνταξη. Η κρίση του καπιταλισμού συνοδεύεται απόκρίση του συνδικαλισμού όσο κι αν η κοινωνική αδράνεια και οι σχέσεις πολιτικήςπελατείας εμποδίζουν την ανάδυση αυτόνομων μορφών αγώνα.
Και τώρα;
Το επίμαχο ζήτημα που τίθεται είναι ναβρεθούν οι τρόποι με τους οποίους μπορούν να γεννηθούν οι νέες αντισυμβατικέςμορφές ταξικής πάλης. Αυτές μπορεί να είναι από παραδειγματική μαχητικήπεριφρούρηση μίας απεργίας, μέχρι καταλήψεις γραφείων διοίκησης, δημόσιωνυπηρεσιών, σχολείων, αλλά και έφοδοι σε πολυκαταστήματα και σε super market…Μπορεί να είναι όμως και κατάληψη-περιφρούρηση μίας επιχείρησης που «πτωχεύει»για να μην εκποιήσουν οι πιστωτές της τα περιουσιακά στοιχεία. Τέτοιεςπαραδειγματικές καταλήψεις μπορεί να συνοδεύονται και από νέες αντισυμβατικέςπρακτικές όπως το “bossnapping”, δηλαδή τη «φυλάκιση» του αφεντικού μέσα στογραφείο του. Μπορεί να είναι μία μορφή λευκής απεργίας. Μπορεί ακόμα να είναικαι «κοινωνικοποίηση» της επιχείρησης, δηλαδή λειτουργική κατάληψη από τουςαπολυμένους εργάτες με τη στήριξη της τοπικής κοινωνίας. Τέτοια παραδείγματαείχαμε αρκετά στην κρίση της Αργεντινής.
Ας μιλήσουμε για τα νέα πουέρχονται
Πρώτα-πρώτα πρέπει να μιλήσουμε για τηνεπιτακτική ανάγκη να αρχίσουν να οργανώνονται δράσεις χωρίς συνδικαλιστική ήκομματική κάλυψη. Αυτό δε σημαίνει ότι προτρέπουμε τους εργάτες ναεγκαταλείψουν τα υπάρχοντα γραφειοκρατικοποιημένα συνδικάτα, αλλά ότιενθαρρύνουμε κάθε πράξη ή δράση που δεν περιορίζεται στα ασφυκτικά όρια τωνθεσμοθετημένων συνδικαλιστικών πλαισίων. Μπορούμε δηλαδή να πούμεότι το σύνθημα που πρέπει να κυριαρχήσει δεν είναι «Nα συσπειρωθούμε στασωματεία μας», αλλά «Να οργανώσουμεεπιτροπές αγώνα, παραδειγματικές δράσεις, καταλήψεις, απαλλοτριώσεις,συνελεύσεις στους χώρους δουλειάς και στις γειτονιές».
Δεύτερον, πρέπει ναπαραδεχτούμε ότι μάλλον οι δράσεις αυτές θα γεννηθούν αποκεντρωμένα. Δε θα είναι ένα σχέδιο κάποιων «γνωστώναγωνιστών της βάσης» ή γενικά κάποιων «ενεργώνσυνδικαλιστικά ή πολιτικά». Οι άνθρωποι καταφεύγουν σε νέες μορφές οργάνωσηςκαι πάλης, όταν δεν έχουν άλλο δρόμο.
Τρίτον, οι δράσεις αυτέςμπορούν να γεννηθούν μάλλον πάνω στη βάση της άμεσης σχέσης των ανθρώπων καιόχι με συζητήσεις και ψηφοφορίες στις τακτικές γενικές συνελεύσεις τωνγραφειοκρατικοποιημένων συνδικάτων ή στα γραφεία των κομμάτων, των οργανώσεων ήτων συνδικαλιστικών παρατάξεων. Θα είναι καρπός της κοινήςδιάθεσης των οργισμένων εργατών, ανέργων, φοιτητών, κατοίκων της γειτονιάς ναπροχωρήσουν σε συγκεκριμένη δράση.
Τέταρτον και σπουδαιότερο: καθώς ηεπίθεση του κράτους και του κεφαλαίου γίνεται συνολικά στο πεδίο της κοινωνικής αναπαραγωγής, οι νέες αντισυμβατικές αμεσολάβητες δράσεις, που περιγράψαμε πιο πάνω, μπορούν να συμβάλουν σημαντικά στην κατάργηση των διαχωρισμών μεταξύ των προλετάριων.Γιατί θα προσπερνούν τα ιδιαίτερα κλαδικά αιτήματα και θα ενώνουν τουςεργαζόμενους πάνω στη βάση της κοινής αντιμετώπισης του κοινού εχθρού. Καθώς θαξεφεύγουν από το ασφυκτικό πλαίσιο των εργασιακών χώρων και θα διαχέονται στοπεδίο του κοινωνικού εργοστασίου, στο χώρο της κοινωνικής αναπαραγωγής, οιαγώνες αυτοί θα κυκλοφορούν βρίσκοντας το περιεχόμενό τους στη συλλογικήαντεπίθεση ενάντια στη δραστική υποτίμηση της ζωής μας συνολικά.
Πρωτοβουλία για την αυτοοργάνωση στην εκπαίδευση
http://ekpaideysi.espivblogs.net/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου